• Tak żyć, jak żyłem – warto było – warto było ten ból i zmęczenie przezwyciężać – jak przezwyciężałem.
  Józef Piłsudski, List na zjazd legionistów w Warszawie,
  Pikieliszki, 4 sierpnia 1933 r.

• Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek.
  Z mowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego,
  Warszawa, 12 maja 1935 r.

• Piłsudski głosił wciąż te same prawdy honoru, poświęcenia, miłości ojczyzny – tylko że nie były one dla niego, jak dla wielu Polaków, pustym dźwiękiem, ale rzeczywistością, za którą stało całe jego życie.
  Jan Lechoń, Portrety ludzi i zdarzeń,
  Warszawa 1999

4 BOHATEROWIE NIEPODLEGŁEJ

Idea, choćby najwznioślejsza i najświętsza, jeśli ma porwać i pociągnąć
za sobą masy i stanąć przez nie zwycięsko, musi wprzód ucieleśnić się
w człowieku. Na takiego człowieka, bohatera-zwycięzcę, przywódcę
i przedstawiciela ducha narodowego, na taki żywy poruszający się ołtarz
ojczyzny, czekamy wszyscy w tęsknocie. Człowiek ten podbije od razu
wszystkie duchy siłą i miłością. Będzie on miał potęgę lwa, połączoną
z bezżółciowym sercem gołębia. Przeciw obłudzie postawi on szczerość,
przeciw zawiści uśmiech, przeciw buntowi spokój i pewność. Prawem
mu będzie sumienie, a każdy jego czyn będzie jasny jak miecz wydobyty
z pochwy, błyskający ku słońcu. W duszy jego nie powstanie nigdy to
uczucie złe i niskie, cechujące ludzi małych, to uczucie, które ma swój
wyraz w słowach: „Przede wszystkim – Ja!”. Zespoli się on z ojczyzną;
on i ojczyzna to jedno. Władzy on nie zapragnie, nie pomyśli nawet
o niej, i przyjdzie ona sama do niego, i weźmie ją jako ciężar, jako
krzyż poświęcenia i zaparcia się. A kiedy wypełni swoją misję, złoży
on pokorny władzę na powrót w ręce narodu – a sam usunie się w kąt.
Z boleści matki rodzi się dziecko każde, z męczarń narodu powstaje
człowiek taki. Nasze ostatnie męczarnie są tak wielkie, tak przekraczające
wszystkie znane nam miary, że pełną piersią wierzyć możemy, iż
ten człowiek przeznaczenia gdzieś na ziemi polskiej już jest! Jest, rośnie
i bezwiedny siebie czeka, aż nań Bóg zawoła.

Może niedorosłym młodzieniaszkiem patrzał on temu lat kilka na
pożary wiosek naszych; może ukradkiem po nocach sypał mogiły poległym.
Skądkolwiek on wyjdzie, z pałacu, czy z chaty, czy od warsztatu,
niech będzie błogosławionym! Oby nadzieja oglądania go ziściła nam
się jak najrychlej!

Cześć i powodzenie temu wielkiemu Nieznajomemu!
K. Ujejski, W stuletnią rocznicę zawiązania konfederacji barskiej.
Na zebraniu młodzieży we Lwowie dnia 29 lutego 1868.

Źródło: ipn.gov.pl
Zdjęcie: tt/kprp

* Publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży.

Prezentowana broszura jest skróconą wersją tekstu, zamieszczonego w albumie Twórca Niepodległej. Józef Piłsudski 1867–1935, autorstwa Marka Gałęzowskiego i Jerzego Kirszaka. Tamże – bibliografia i źródła cytatów.

Seria „Bohaterowie Niepodległej” przedstawia postacie, ktore uczestniczyły w zmaganiach o niepodległość Rzeczypospolitej w latach 1914–1918 oraz o granice Polski Odrodzonej w latach 1918–1921. Jej celem jest upamiętnienie heroizmu osób oraz czynow związanych z wydarzeniami tego czasu, jak rownież prezentacja wzorca postawy – poświęcenia dla idei niepodległości Polski. W serii znajdą się zarówno sylwetki osób powszechnie znanych z kart podręczników najnowszych dziejów Polski, jak i tych bohaterów Niepodległej, których nazwiska, dzis często zapomniane, warto przypomnieć – m.in. żołnierzy Legionów Polskich, Armii Błękitnej, wojny polsko-bolszewickiej, członków Polskiej Organizacji Wojskowej, powstańców wielkopolskich i śląskich oraz innych polskich formacji wojskowych, uczestniczących w zmaganiach o Niepodległą i jej granice.