Wysokie ceny prądu i potencjalne zagrożenia w sferze energetyki nie opuszczają zarówno pierwszy stron gazet, jak i portali internetowych. Debata publiczna kipi od domysłów, niepokojów i hipotez. Jak w chaosie informacyjnym dowiedzieć się czy faktycznie na przełomie 2022 i 2023 roku nie zabraknie prądu w Polsce? Czy grozi nam blackout? Garść informacji i prognoz poniżej!
Czy zimą 2022/2023 może zabraknąć prądu? Co to jest blackout?
Wielu z nas z zaniepokojeniem obserwuje rosnące ceny prądu na rachunkach i zastanawia się czy w okresie jesienno-zimowym nastąpią niedobory energii elektrycznej. Temat ten budzi duże emocje, co za tym idzie nietrudno o wyciąganie pochopnych wniosków i wpadanie w panikę. Problem oczywiście jest złożony, a duża dynamika wydarzeń geopolitycznych utrudnia postawienie długofalowych przewidywań. Niemniej można wyróżnić najważniejsze czynniki wpływające na obecną, nie da się ukryć, niezbyt optymistyczną sytuację energetyczną:
- pandemia od roku 2020 w dużym stopniu zaburzyła balans w wielu sektorach handlu i przemysłu, nie ominęło to także energetyki,
- rosyjska inwazja na Ukrainę, poważne uszkodzenia gazociągów i cały związany z tym splot czynników geopolitycznych poważnie zaburzył bezpieczeństwo energetyczne w Europie,
- zmiany klimatyczne, ostatnio zaś przede wszystkim dotkliwe upały zwiększyły zapotrzebowanie na energię i utrudniły transport surowców.
W związku z powyższymi trudno dziwić się, że pojawiają się obawy o wystąpienie blackoutu. Co to takiego blackout? To sytuacja gdy na dużym obszarze przez dłuższy czas przerywane jest dostarczanie prądu, co stanowi nie tylko uciążliwość, ale spore zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Na szczęście niemal każdy kraj, w tym Polska, ma przygotowane środki ochronne, na przykład w postaci obligatoryjnych nadwyżek, które zawsze muszą być gotowe do dostarczenia.
By doszło do blackoutu musi nastąpić splot losowych nieszczęść, w tym przede wszystkim rozległych awarii. Na szczęście niewiele wskazuje na to, by takie zagrożenie wystąpiło w najbliższych miesiącach, mimo to warto znać kroki postępowania przy takim scenariuszu.
Energia elektryczna w Polsce – skąd pochodzi? Jakie są największe elektrownie?
Nie jest wielkim zaskoczeniem, że węgiel brunatny i kamienny wciąż stanowi podstawę w produkcji energii w Polsce. Największe elektrownie na ten surowiec w Polsce to Elektrownia Bełchatów na węgiel brunatny, która wytwarza około 20% energii elektrycznej i Elektrownia Kozienice na węgiel kamienny, która pokrywa około 10% zapotrzebowania na energię. Łącznie elektrownie węglowe wytwarzają około 65% energii, około 20-25% to odnawialne źródła energii – przede wszystkim panele fotowoltaiczne i farmy wiatrowe, 5% pochodzi z gazu ziemnego, zaś reszta to inne rodzaje elektrowni.
Jak wygląda sytuacja surowców energetycznych w 2022 roku?
W związku z inwazją na Ukrainę i wstrzymaniem dostaw gazu i węgla z Rosji zasadnymi wydają się obawy o pozostałe zasoby i bezpieczeństwo energetyczne Polski. Większość gazu jest importowana i jak na razie będzie pokrywać bieżące zapotrzebowanie, niestety rosnące ceny wydają się nie do uniknięcia. Pewną nadzieją jest niedawno oddany do użytku Baltic Pipe, który pozwoli chociaż częściowo nadrobić niedobory.
W kwestii węgla sytuacja wygląda do pewnego stopnia podobnie – import i do pewnego stopnia zwiększone wydobycie powinny pokryć zapotrzebowanie na ten surowiec do końca zimy. Mimo to trzeba się liczyć z wysokimi cenami i koniecznością oszczędzania. Wynika to między innymi z tego, że tzw. poduszki bezpieczeństwa w kwestii zapasów nie są w tym roku zbyt duże, nie można także całkowicie wykluczyć bardziej pesymistycznych scenariuszy zużycia i podaży surowców.
Kiedy w Polsce powstanie elektrownia atomowa? Jak wygląda kwestia pozyskania surowca?
W Polsce nie ma elektrowni atomowej, choć funkcjonuje reaktor badawczy „Maria”. Budowa elektrowni atomowej w Polsce od lat budzi nie tylko kontrowersje, ale stanowi także wciąż nierozwiązany i przeciągający się problem od strony formalnej, prawnej, inżynieryjnej i społecznej. Ostatnie amerykańskie propozycje zakładały rozpoczęcie budowy w 2026 roku i jej koniec około 2033-2035, miałoby to być 6 nowoczesnych bloków o mocy aż do 9 GW. Skąd wziąć uran do tej elektrowni? Spółki uranowe z całego świata oferują duże zasoby tego wysokoenergetycznego surowca. Na szczęście jego wydajność i możliwość składowania nastrajają optymistycznie co do perspektyw jego długotrwałego pozyskiwania.
Czy może zabraknąć prądu w mieszkaniach w 2022?
Jak już wspomniano, perspektywy długotrwałych blackoutów na dużym obszarze są niewielkie, co nie znaczy, że całkowicie nieprawdopodobne. Można spodziewać się ryzyka niewielkich obszarowo i krótkich przerw w dostawach prądu zwłaszcza, jeśli wystąpią gwałtowne zjawiska pogodowe. Nawet w takim wypadku większość zakładów pracy, a także miejsc takich jak szpitale i fabryki przechodzi na zasilanie awaryjne pozwalające nawet długie godziny pracy. Nie ma zatem większych przesłanek by poddawać się strachowi, należy jednak pilnie śledzić sytuację energetyczną i mądrze dysponować zasobami.
