17 listopada odbyło się spotkanie online grupy państw BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i Republika Południowej Afryki). Było to już 12. spotkanie tego formatu, tym razem pod przewodnictwem Moskwy, która rotacyjnie zajęła to stanowisko. Xi Jinping po raz kolejny przedstawił chińską wizję ładu międzynarodowego, wzywając m.in. do współpracy i utrzymania multilateralizmu.
Po pierwsze, Xi Jinping jak zwykle przy takich okazjach wyraził zdecydowany sprzeciw wobec unilateralizmu i „zastraszania” jednych państw przez inne. Jego zdaniem wycofywanie się z grup wielostronnych i zrzekanie się umów uderza w godność wszystkich państw. Przewodniczący Komunistycznej Partii Chin (KPCh) powiedział m.in., że ,,niemożliwe jest odwrócenie trendów światowej wielobiegunowości i globalizacji gospodarczej”. Xi wyraził również sprzeciw wobec ingerencji w sprawy wewnętrzne innych krajów, a także jednostronnych sankcji.
Pod drugie, przewodniczący KPCh w typowy dla siebie sposób wezwał do międzynarodowej solidarności, współpracy w walce z pandemią COVID-19 i kluczowej w tym roli Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Wspomniał, że chińskie firmy prowadzą badania kliniczne III fazy szczepionek przeciwko COVID-19 z partnerami z Rosji i Brazylii, i zaprosił do tej współpracy także RPA i Indie. Zaproponował, aby pięć krajów BRICS zorganizowało sympozjum na temat medycyny tradycyjnej w celu zbadania jej roli w zapobieganiu i leczeniu COVID-19. Dodał, że próby upolitycznienia sprawy pandemii prowadzą jedynie do zakłóceń w jak najszybszym rozwiązaniu problemu.
Po trzecie podkreślił, że należy dążyć do że otwartości i innowacyjności. Jego zdaniem należy twardo opowiadać się za budowaniem otwartej gospodarki światowej, wspierać wielostronny system handlowy, którego rdzeniem jest WTO, oraz odrzucić protekcjonizm. Jako przykład działań ChRL w tym kierunku podał, że Chiny utworzą centrum innowacji w mieście Xiamen (specjalna strefa ekonomiczna, prowincja Fujian) aby przyspieszyć budowanie współpracy państw BRICS w sprawie nowej rewolucji przemysłowej. Podkreślił, że otwartość i innowacyjność mogą pobudzić globalne ożywienie gospodarcze. Zaprosił też państwa BRICS do promowanej przez Chiny Globalnej Inicjatywy na rzecz Bezpieczeństwa Danych.
Po czwarte, według chińskiego przywódcy priorytetami ładu międzynarodowego powinny być życie ludzkie i promowanie zrównoważonego rozwoju. Eliminacja ubóstwa musi stać się głównym celem, a więcej środków należy przeznaczyć zarówno na jego ograniczenie, jak i na edukację, zdrowie i rozwój infrastruktury, szczególnie w kontekście państw rozwijających się.
Nie zabrakło również często poruszanego ostatnio wątku dbania o środowisko. Xi wezwał do wspierania ekologicznego i niskoemisyjnego rozwoju, aby ,,promować harmonijne współistnienie między człowiekiem a przyrodą”. Przypomniał o inicjatywie Pekinu mającej na celu osiągnięcie maksymalnego poziomu emisji dwutlenku węgla do 2030 r. i neutralności węglowej do 2060 r.
Podczas spotkania zatwierdzono również strategię antyterrorystyczną państw BRICS i zaktualizowaną strategię partnerstwa gospodarczego grupy do 2025 roku. Dokumenty są jednak bardziej ogólnym przedstawieniem obszarów, gdzie należy współpracować, i nie posiadają określonych terminów wprowadzenia.
Xi jak w prawie każdym przemówieniu przypomniał, że współpraca gospodarcza i multilateralizm są dobre dla wszystkich oraz wyraził otwartość dla wsparcia w walce z pandemią. Ciekawą inicjatywą natomiast może być zapowiedziane centrum innowacji państw BRICS. Na razie brak szczegółów tego projektu, ale mógłby on rzeczywiście zbliżyć grupę do prowadzenia wspólnych badań w obszarze nowych technologii. Pytanie, czy istnieje wola wśród wszystkich państw do tego typu działania.
Chińscy komentatorzy spraw międzynarodowych przypomnieli słowa Xi, który porównał gospodarki BRICS do pięciu palców dłoni mówiąc, że są one „krótkie i długie, jeśli są wyciągnięte, ale tworzą potężna pięść, jeśli są zaciśnięte razem”. Reprezentują oni około 42% populacji i 23% światowego PKB. Zapewne państwa BRICS mogłyby osiągnąć wspólny sukces, ale nie ma wśród nich jedności i dobrej współpracy. Dobrym przykładem mogą być Indie. Spór graniczny między Indiami i Chinami, obawy New Delhi przed dołączeniem do RCEP (Wszechstronnego Porozumienia Gospodarczego, w którym uczestniczy Pekin) oraz budowanie sojuszy w kontrze do Państwa Środka wskazują na to, że format BRICS nie stanowi jedności.
Warto zauważyć, że jest to też bardzo aktywny miesiąc przewodniczącego Xi Jinpinga. Wcześniej uczestniczył w posiedzeniu Szanghajskiej Organizacji Współpracy i Paryskim Forum Pokoju. 20 listopada brał natomiast udział w 27. spotkaniu przywódców gospodarczych Azji i Pacyfiku (APEC), a dzień później w 15. szczycie Grupy G20. Seria szczytów umacnia rolę Chin i jej istotne znaczenie na arenie międzynarodowej. Pokazują one, że Chiny są ważnym graczem w strukturze globalnej, i którego głos ma znaczenie w wielu organizacjach zarówno regionalnych, jak i międzynarodowych. Buduje to także symboliczną alternatywę w stosunku do „światowego przywództwa” Stanów Zjednoczonych, które za rządów Donalda Trumpa przejawiały tendencje izolacjonistyczne.
Tekst w całości ukazał się na stronie
https://warsawinstitute.org/pl/wizja-xi-jinpinga-dla-grupy-brics/
Zdjęcie: YT/Ruptly
