Już od października tego roku w Polsce ma zacząć działać system kaucyjny obejmujący plastikowe i szklane opakowania. Rząd Donalda Tuska przekonuje, że to krok w stronę nowoczesnej gospodarki obiegu zamkniętego, jednak analitycy i krytycy ostrzegają, że w praktyce może on okazać się obciążeniem przede wszystkim dla konsumentów oraz małych i średnich przedsiębiorstw.
Zgodnie z nowymi zasadami, do ceny napojów doliczana będzie kaucja: 50 groszy za butelkę plastikową o pojemności do 3 litrów oraz 1 zł za butelkę szklaną do 1,5 litra. Oznacza to, że np. zgrzewka sześciu półtoralitrowych butelek wody mineralnej będzie droższa o 3 zł. Pieniądze będzie można odzyskać, oddając puste opakowania do punktów odbioru lub specjalnych automatów. Innymi słowy, ktoś zarobi na tych automatach, co też pójdzie z naszych podatków.
Więcej pracy dla konsumenta
Aby odzyskać kaucję, klienci będą musieli samodzielnie dostarczyć opakowania do wyznaczonych miejsc. Krytycy systemu podkreślają, że to dodatkowa uciążliwość dla osób, które już teraz segregują odpady w czterech frakcjach zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wątpliwości budzi również to, czy sieć punktów odbioru będzie wystarczająco gęsta, by cały proces był wygodny i faktycznie zachęcał do oddawania butelek.
Cel: mniej odpadów, większy recykling
Zwolennicy systemu przekonują, że dzięki wprowadzeniu kaucji więcej opakowań trafi do recyklingu, co przełoży się na mniejszą ilość śmieci w środowisku. Rozwiązanie to z powodzeniem funkcjonuje m.in. w Niemczech, Litwie i Skandynawii, gdzie wskaźniki zwrotu opakowań sięgają nawet 90%. Czy jednak sprawdzi się w Polsce?
Obawy przed wzrostem cen i nadużyciami
Przeciwnicy tego kolejnego unijnego przepisu obawiają się, że w polskich warunkach system może zostać źle wdrożony, prowadząc do chaosu organizacyjnego i niepotrzebnych kosztów dla klientów. Pojawiają się też pytania, czy wysokość kaucji została ustalona w sposób uczciwy i proporcjonalny do wartości opakowań.
Bez względu na opinie, jedno jest pewne – od października ceny napojów w butelkach pójdą w górę, a konsumenci będą musieli zmienić swoje codzienne nawyki zakupowe i te związane z gospodarką odpadami.
Jerzy Mróz
Źródła: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Komisja Europejska – dyrektywa SUP (Single Use Plastics Directive), Rzeczpospolita, Deutsche Welle
